De Franse regering heeft een reeks maatregelen aangekondigd om de onderzoeksorganisatie van het land te herzien, waarvan president Emmanuel Macron beweert dat ze de bureaucratie zullen verminderen en de wetenschap “in het hart van de politieke besluitvorming” zullen plaatsen.

De hervormingen vertegenwoordigen de grootste opschudding in het Franse onderzoekssysteem in ongeveer twintig jaar, en zijn daarmee in lijn voorstellen ingediend door geofysicus Philippe Gillet op verzoek van minister van Onderzoek Sylvie Retailleau eerder dit jaar. Ze omvatten de oprichting van een Presidential Science Council, een groep van twaalf vooraanstaande wetenschappers die meerdere keren per jaar bijeen zullen komen en de president zullen adviseren over onderzoeksstrategie en belangrijke kwesties waarmee wetenschappers worden geconfronteerd.

De Franse minister van Onderzoek heeft een plan om de wetenschap op te schudden

Macron presenteerde het miljardenplan op 7 december aan ongeveer 300 onderzoekers, politici en leiders uit het bedrijfsleven in het Élysée in Parijs. “Het komt zelden voor dat een Franse president zo uitgebreid en gedetailleerd over wetenschap spreekt”, zegt immunoloog Alain Fischer, voorzitter van de Franse Academie van Wetenschappen, gevestigd in Parijs. “Het is duidelijk dat Macron gehoor heeft gegeven aan de waarschuwingen van wetenschappers over de problemen in het Franse onderzoek.”

De komende achttien maanden zullen de zeven nationale onderzoeksinstituten van het land worden omgevormd tot ‘programmabureaus’, die elk verantwoordelijk zijn voor de strategie en coördinatie van al het onderzoek rond een bepaald thema, aldus Macron. Momenteel is het onderzoek per self-discipline verspreid over verschillende publieke instellingen.

Onder het hervormde systeem zal de Different Energies and Atomic Power Fee toezicht houden op al het onderzoek naar koolstofarme energietechnologie, digitale systemen en infrastructuur, zal het biomedische instituut Inserm verantwoordelijk zijn voor gezondheidsonderzoek en zal het nationale onderzoeksbureau CNRS toezicht houden op het mariene en klimaatonderzoek. en biodiversiteitsonderzoek in samenwerking met het Franse Onderzoeksinstituut voor de Exploitatie van de Zee en het Onderzoeksinstituut voor Ontwikkeling.

Meer autonomie, minder bureaucratie

Macron beloofde ook verdere hervormingen die de autonomie van universiteiten zullen verbeteren, door hen toezicht te geven op universitaire onderzoeksgroepen, waaronder onderzoekers van de nationale agentschappen.

Hij beloofde ook maatregelen om onderzoekers tijd te besparen, zoals het terugdringen van het aantal kwaliteitsbeoordelingen, het nemen van beslissingen over subsidiefinanciering binnen zes maanden in plaats van binnen een jaar en het aanmoedigen van samenwerkingen tussen universiteiten en publieke onderzoeksinstellingen “om de vloeibaarheid te vergroten”. Wetenschappers hebben lang klaagde over de bureaucratische lasten in Frankrijken zeggen dat eerdere pogingen om processen te vereenvoudigen nergens toe hebben geleid.

De aankondigingen van Macron waren “over het algemeen positief”, zegt Fischer. “Ik ben er enthousiaster over dan ik had verwacht en was verrast door hun complexiteit.” Hij wijst erop dat er lacunes bestaan ​​in de vakgebieden die momenteel vertegenwoordigd zijn in de Presidential Science Council, waaronder scheikunde, aardwetenschappen en astrofysica.

Hoe Frankrijk zijn innovatievermogen opvoerde

Fischer verwelkomt ook de termijn van 18 maanden. “Het zal niet gemakkelijk zijn, gezien alle lagen in het systeem, maar Retailleau is bekwaam en betrouwbaar, en ik geloof (dat zij) in staat is de woorden van Macron in daden om te zetten.”

Anderen hebben kritiek geuit op de plannen. “De aankondigingen van Macron waren puur ideologisch, los van de werkelijkheid en gebaseerd op een reeks sleutelwoorden, zoals ‘excellentie’, ‘economische groei’ en ‘ongebreidelde bureaucratie’”, zegt Patrick Lemaire, een bioloog aan de Universiteit van Montpellier, Frankrijk. die voorzitter is van een alliantie van 74 Franse wetenschappelijke genootschappen en outreach-verenigingen. “Hij heeft gelijk wat betreft de administratieve lasten, maar zijn ‘revolutie’ van het transformeren van onderzoeksinstellingen zoals de CNRS in louter financieringsinstanties en het overbrengen van hun wetenschappelijk personeel naar universiteiten zal het probleem niet oplossen.”

Het plan gaat niet adequaat in op “de complexiteit van het financieringslabyrint waar onderzoekers doorheen moeten navigeren”, voegt Lemaire toe. “Gezien de huidige toestand in de wereld is dit niet het second om wetenschappers van hun werk af te leiden met slecht gepland en controversieel beleid.”

Pierre Rochette, onderzoeker geofysica aan de Universiteit van Aix-Marseille in Frankrijk, is blij dat de regering eindelijk de malaise onder onderzoekers heeft onderkend. Maar hij voegt eraan toe dat instituten als de CNRS te maken hebben met meer directe problemen, zoals te ingewikkelde systemen en disfunctionele software program, die niet zullen worden opgelost door hervormingen op hoog niveau. “Ik heb geen idee wat de nieuwe rol van onderzoeksbureaus zal doen om de enorme problemen waarmee het CNRS wordt geconfronteerd op te lossen”, zegt hij.