Nu het ijs in de poolgebieden in recordtempo verdwijnt, heeft een groep onderzoekers een drastisch idee voorgesteld in de hoop het smelten te vertragen: het optrekken van gigantische onderwatergordijnen nabij gletsjers om ze tegen heat water te beschermen. Het idee is met scepsis en serieuze overweging ontvangen, terwijl wetenschappers worstelen met de vraag of het nastreven van een dergelijk radicaal voorstel de wereld zou helpen de klimaatverandering aan te pakken.

“We weten absoluut niet of (het idee) gaat werken of niet”, zegt John Moore, glacioloog aan de Universiteit van Lapland in Finland, en de belangrijkste voorstander van het idee. Maar hij denkt dat het voor wetenschappers “van levensbelang” is om dit te onderzoeken voor het geval de poolijskappen “vroeg instabiel worden”, ondanks de beste mondiale inspanningen om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen.

Moore heeft de wereld rondgereisd om het idee te presenteren door middel van lezingen en workshops, zoals een aan de Stanford College, Californië, in december 2023. Experimenten met het idea door medewerkers van de Universiteit van Cambridge, VK, zullen naar verwachting volgende maand van begin gaan.

Maar andere wetenschappers zeggen dat, internet als andere geo-engineeringvoorstellen om de klimaatverandering aan te pakken, zoals de aarde afkoelen door wolken te veranderen – Het praten over ijsbergcutains is een ongewenste afleiding van de taak om het smelten te stoppen voordat het uit de hand loopt. Ze zeggen dat de kosten en haalbaarheid van het idee onbetaalbaar zouden zijn.

De twee ijskappen ter wereld – op Groenland en Antarctica – zijn in feite gigantische gletsjers bovenop een landmassa. De platen verliezen ijs voornamelijk by way of een paar uitlaatgletsjers die in de oceaan uitsteken. Hun lagere delen worden geërodeerd door heat, zout zeewater in de diepe oceaan. Hoewel dit de plekken zijn waar het meeste smelt, fungeren de uitlaatgletsjers ook als een plug, waardoor wordt voorkomen dat de ijskap sneller in de oceaan glijdt.

Naarmate de klimaatverandering echter verergert, smelten enkele van deze onstabiele gletsjerpluggen snel, waaronder de Thwaites- en Pine Island-gletsjers in West-Antarctica. Volgens een artikel uit oktober 2023¹Verwacht wordt dat de West-Antarctische ijskap – die voldoende ijs bevat om het mondiale zeeniveau met ongeveer vijf meter te laten stijgen als deze smelt – in de loop van deze eeuw naar verwachting een “onvermijdelijke” en “wijdverbreide toename” van het ijsverlies zal zien.

Moore en een groeiend workforce van medewerkers – variërend van ingenieurs tot sociale wetenschappers – proberen erachter te komen of het haalbaar zou zijn om het ontdooien te vertragen door verankerde gordijnen te gebruiken.

Het idee is om gordijnen te gebruiken om te voorkomen dat heat water tegen de onderkant van de ijsplaten klotst – een idea afgeleid van a Voorstel uit 2018 om onderzeese bermen te bouwen.

Elk gordijn zou ongeveer 100 meter hoog zijn, door een fundering aan de zeebodem verankerd zijn en drijvend zijn (zie ‘Gordijnoproep’). Het workforce beoordeelde aanvankelijk “zeer duurzame en gladde kunststoffen” als mogelijke materialen. “Maar het is duidelijk dat het nergens goed voor is om plastics te introduceren”, vooral niet op Antarctica, zegt Moore. Hij en zijn medewerkers onderzoeken nu natuurlijke vezels, waaronder canvas, hennep en sisal (Agave-sisalana).

Moore voorziet ongeveer tien jaar van onderzoek en experimenten voordat hij een pilottest ter plaatse in Groenland gaat uitvoeren, als de lokale bevolking ermee instemt en het idee steunt.

Onderzoekers verdeeld

Moore krijgt steun van enkele spraakmakende supporters. Het Centre for Local weather Restore van de Universiteit van Cambridge is van plan in februari laboratoriumexperimenten te starten om wiskundige modellen van het gordijn te testen die door andere onderzoekers zijn ontwikkeld, zegt Shaun Fitzgerald, directeur van het centrum en ingenieur op het gebied van vloeistofmechanica.

Het centrum plant later dit jaar ook een buitenexperiment in de rivier de Cam, om onderzoekers te helpen enkele vloeistofmechanische problemen en stromingseigenschappen van het gordijn te begrijpen, aldus Fitzgerald.

Voor hem is het doel van de gordijnen niet om de stroom heat water te stoppen, maar om de snelheid te verlagen. “De gordijnen gaan het klimaatprobleem niet oplossen. Het is internet als het plakken van pleisters om het ijs tegen te houden… terwijl we de broeikasgasniveaus omlaag krijgen.”

Andere wetenschappers blijven echter twijfelen aan de haalbaarheid van het idee.

“Polaire omgevingen zijn buitengewoon moeilijk om in te werken. Zelfs de taak om toegang te krijgen tot deze plaatsen, laat staan ​​om daar grote technische activiteiten uit te voeren, beschouw ik als problematisch”, zegt Twila Moon, glacioloog bij het Nationwide Snow and Ice Knowledge Heart van de Universiteit van New York. Colorado Boulder.

Moon begrijpt dat het doel van het gordijn is om ernstige zeespiegelstijging te voorkomen door de ijskappen te beschermen. Maar ze zegt dat ze ‘diep verrast’ zou zijn als de gordijnen enig meetbaar verschil zouden maken in de zeespiegel, terwijl zoveel andere factoren bijdragen aan de stijging.

“Voor mij is het veel verstandiger om onze tijd, onze middelen en onze energie te investeren in mitigatie en in het ondersteunen van een succesvolle aanpassing” aan de stijging van de zeespiegel, zegt ze.

Sommige wetenschappers zijn bang dat het idee negatieve bijwerkingen kan hebben. Lars Smedsrud, een pooloceanograaf aan de Universiteit van Bergen in Noorwegen, merkt op dat het gordijn ook de stroom van voedingsstoffen tussen de gletsjer en de zee zou kunnen blokkeren, wat mogelijk schade zou kunnen toebrengen aan het omringende mariene ecosysteem.

Hij voegt eraan toe dat het idee de opwarming van de oceaan niet zal voorkomen, maar in plaats daarvan alleen plaatselijke opwarming van de uitlaatgletsjers zal voorkomen. ‘De oceaan zou elders meer opwarmen en daar misschien meer schade aanrichten’, zegt hij.

Ook de kosten zijn een belangrijk discussiepunt. Moore en zijn co-auteurs schatten een prijskaartje van 40 tot 80 miljard greenback, plus 1 tot 2 miljard greenback per jaar voor onderhoud, voor het installeren van een gordijn van 80 kilometer lang, op een diepte van 600 meter, wat volgens hen zou kunnen helpen om stabiliseren van de Thwaites- en Pine Island-gletsjers “gedurende de komende eeuwen”.

Dit cijfer is bijna gelijk aan de totale klimaatfinanciering die in 2021 door de hoge-inkomenslanden is gemobiliseerd. Moon trekt de financiële vraag in twijfel als er “geen vertrouwen” is dat het idee zal werken.

Maar volgens Fitzgerald moeten de kosten van de gordijnen worden vergeleken met wat landen anders zouden moeten betalen om het hoofd te bieden aan de stijgende zeespiegel. “We hebben het over biljoenen {dollars}”, zegt hij.

Moreel gevaar

Misschien wel de grootste zorg van het hele gordijnidee – dat ook van toepassing is op andere geo-engineeringvoorstellen – is dat het de urgentie om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen zou kunnen verzwakken en een dekmantel zou kunnen bieden voor het ‘business-as-usual’ energieverbruik.

Moeten we oceanen bemesten of wolken zaaien? Niemand weet

“We hebben al verschillende emissieroutes voor ons liggen. We weten dat de sterkste actieroutes … een verschil maken bij ijsverlies”, zegt Moon. Ze beschouwt het idee als “een afleiding” van het nastreven van mitigatie en meer bewezen technologieën die ontwikkeling vereisen, zoals het afvangen van koolstof.

“Absoluut, we moeten de gevolgen beperken – eigenlijk sneller dan we tot nu toe hebben gedaan”, zegt Moore. Maar hij zegt dat het onderzoek een aanvulling is op de emissiereductie, en geen concurrentie. “Het echte morele risico is om stil te zijn en mensen niet te informeren over welk potentieel (instrumenten) er later beschikbaar zouden kunnen zijn.”

Christian Schoof, een stromingsdynamicus aan de Universiteit van British Columbia in Vancouver, Canada, zegt dat hij het debat over de zeebodem op de voet heeft gevolgd. Volgens hem zijn geo-engineeringbenaderingen, zoals gordijnen op de zeebodem, een ‘noodmaatregel’ om de mensheid tijd te kopen om de grondoorzaken van de klimaatverandering aan te pakken.

“Alle geo-engineeringideeën zijn krankzinnig totdat je bedenkt wat er zou kunnen gebeuren als we niets doen”, zegt hij. Voor hem is het ijsgordijn “zeker geen idea dat ik zou afschrijven”.