In 2019 begon moleculair bioloog Elisabetta Citterio aan een reis om de prestaties van vrouwen op het gebied van wetenschap, technologie, techniek en wiskunde (STEM) onder de aandacht te brengen, en om de publieke belangstelling voor hun onderzoek te vergroten door ze te fotograferen. In de loop van haar mission, getiteld STEM Ardour, heeft Citterio, die de moleculaire mechanismen van DNA-herstel bestudeert aan de Universiteit van Milano-Bicocca in Milaan, Italië, 57 vrouwelijke wetenschappers gefotografeerd in 25 onderzoeksinstituten in 9 landen. Deze maand wordt STEM Ardour geopend in het Rahel Hirsch Middle for Translational Medication van het Berlin Institute of Well being, ter gelegenheid van de Internationale Dag van Vrouwen en Meisjes in de Wetenschap op 11 februari.
Citterio sprak Natuur over haar visie en wat haar naar STEM Ardour leidde.
Wat inspireerde je om aan dit mission te beginnen om vooraanstaande vrouwelijke wetenschappers te fotograferen en te interviewen?
Er zijn zoveel vrouwelijke wetenschappers die echt interessant onderzoek doen, maar ze zijn niet zo bekend bij het grote publiek. Die onverschilligheid vertaalt zich ook in de loopbaantrajecten van vrouwen. In de academische wereld stromen minder vrouwelijke dan mannelijke wetenschappers door naar een hoogleraarschap. In de levenswetenschappen ontvangen vrouwen bijvoorbeeld meer dan 50% van de toegekende doctoraten, maar bekleden ze slechts ongeveer 30% van de vaste faculteitsfuncties. Het was dus mijn wens om zichtbaarheid en stem te geven aan de uitstekende vrouwen met verschillende achtergronden die een bijdrage leveren aan de vooruitgang van wetenschap en samenleving.
Hoe heb je gekozen welke vrouwelijke wetenschappers je wilde interviewen?
Ik heb geprobeerd met vrouwen in verschillende functies en carrièrecategorieën te werken, niet alleen in academisch onderzoek, om te benadrukken dat er veel paden zijn die iemand kan volgen na het voltooien van zijn of haar opleiding in de wetenschap. Ik sprak met vrouwen die in het laboratorium werken, maar ook met vrouwen die werkzaam zijn in de wetenschapsjournalistiek en -communicatie, de financiering en de industrie, en met vrouwen die het beleid en de volksgezondheid beïnvloeden. Ik heb ook geprobeerd verschillende disciplines te doorkruisen, zodat ik vrouwen kon bereiken die bijvoorbeeld werkzaam zijn in de immunobiologie, wiskundige modellering, celbiologie en moleculaire oncologie.
Heb je enige verbindende thema’s gezien in hun beslissing om een carrière in de wetenschap te volgen?
Passie lijkt een intrinsieke motivatie te zijn om wetenschap te beoefenen. Met passie komt vastberadenheid. Ik zie de vonk in de ogen van vrouwen als ze spreken over hun pad in de wetenschap. Toch zijn ze niet bang om dat pad te veranderen, als ze zien dat er nog iets is dat ze op een andere manier kunnen bijdragen.
Ze willen de jongere generatie heel graag inspireren om een carrière in de wetenschap te volgen. Nieuwsgierigheid kwam ook vaak ter sprake, wat volgens mij niet zo verrassend is, omdat nieuwsgierigheid je in staat stelt vragen te stellen en de wereld te verkennen. Nieuwsgierigheid en kennis werden gedeeld door veel van de vrouwen die ik heb geprofileerd, maar dat geldt ook voor betrokkenheid, laborious werken, veerkracht en doorzettingsvermogen. En vertrouwen: niet alleen in jezelf, maar ook in je leervermogen tijdens je loopbaan.
Waarom heb je voor fotografie gekozen om de wetenschapsbeoefening van vrouwen in beeld te brengen?
Ik wilde laten zien dat het normaal is om vrouwen als wetenschappers te kunnen zien. Wanneer kinderen wordt gevraagd een wetenschapper te tekenen, portretteren ze vaak een man, ook al is het een nieuwsbericht Wetenschap laat zien dat Jongeren trekken wetenschappers steeds meer als vrouwen aan.
Dat is ook de reden waarom ik er niet voor heb gekozen om ze allemaal in het laboratorium te portretteren, om het perspectief van wat het betekent om wetenschapper te zijn te verbreden. Toen ik reisde om deze wetenschappers te fotograferen, vroeg ik of er plaatsen waren die voor hen van belang waren, professioneel of persoonlijk. Daarom zie je er een aantal aan het meer of aan zee, omdat deze omgevingen een speciale betekenis voor hen hadden.
Kunt u mij iets vertellen over de tentoonstelling?
Mijn medeorganisator, Claudia Cagliano, communicatieadviseur en adjunct-professor bij het European Design Institute (IED) in Turijn, is de projectmanager en heeft de storytelling vormgegeven.
STEM Passie beperkt zich niet tot fotografie. Het bevat de portretten, de interviews en een video-installatie met alle foto’s van de wetenschappers, met een begeleidende soundtrack gemaakt door componist Andrea Pozzoli. De geluiden en de stemmen van de wetenschappers, in de talen van hun numerous landen van herkomst, smelten samen, waardoor een gevoel van emotionele betrokkenheid ontstaat.
De tentoonstelling was al te zien in negen steden, waaronder Milaan en Verona in Italië; Lausanne in Zwitserland; en, meest recentelijk, aan de Universiteit van Ulm in Duitsland.
Hoe werd u persoonlijk beïnvloed door het mission en de wetenschappers die u ontmoette en interviewde?
Het was een verrijkende ervaring. Ik was onder de indruk van het vertrouwen waarmee de wetenschappers mij verwelkomden. Ik heb geleerd dat het delen van je ervaringen en het laten horen van je stem erg belangrijk is. Ik zou er ook aan willen toevoegen dat er geen vaste formule bestaat om wetenschapper te zijn. Er zijn veel paden en er bestaat geen huge beeld van wie een wetenschapper kan zijn. Ik hoop dat mijn fotografie dat weerspiegelt.
Dit interview is aangepast voor lengte en duidelijkheid.